Tips en adviezen voor groep 5 met een tweedejaars nieuwkomer
1. Laat zo nodig de software van de leesmethode herhalen
In het pittigste gedeelte van de software van de leesmethode voor groep 3 staan uitstekende eerste opdrachtjes voor het Begrijpend Lezen. Voor tweedejaars nieuwkomers die deze software nog niet intensief aangeboden gekregen hebben, is dit een mooie tussenstap naar bijvoorbeeld Nieuwsbegrip AA. De leraar/lerares van groep 3 laat de software meestal door alle leerlingen doen, voor de tweedejaars nieuwkomer in groep 5 moet dan gezorgd worden dat hij/zij ook kan inloggen op deze groep 3 stof en de laatste kernen (als het bijvoorbeeld VLL betreft) kan maken.
2. Laat luisterlezen en lezen
Creëer lees -luisterhoeken met koptelefoon, waar voorgelezen prentenboeken in tweetallen gekeken, verteld, beluisterd en gelezen worden. Als boeken aansluiten op het thema is dat extra effectief. De combinatie van verhalende boeken met informatieve boeken per thema heeft het meeste effect op de woordenschat. Herhaald luisteren is goed voor de klankontwikkeling, de grammaticale ontwikkeling en de woordenschat. Uitgeverij Bontekoe is de uitgever die cd’s bij boeken, zoals bij de Sterretjes, levert. Webabonnementen als Bereslimme Boekenen Mijn naam is Haas geven mogelijkheden. Mijn papa woont in Afrika is een mooi digiboek dat online staat. Een gratis strip online met ingesproken tekst is op dit moment het Dikkie Dik filmpje over schaduw.
3. Selecteer software met auditieve en visuele ondersteuning
Woordenschatsoftware van taalmethoden en algemene software van rekenmethoden met koptelefoon is geschikt voor extra taalaanbod.
4. Maak gebruik van intensieve programma’s voor het technisch lezen
De laatste versie van Estafette heeft geen auditieve ondersteuning, de vorige versie had dit met Estafette Interactief wél. Estafette Interactief, het luisterdeel, kan gebruikt worden in combinatie met Estafette nieuw, en biedt dan wél luisterstof. Besteed extra aandacht aan wisselrijtjes en leesstof zoals bij Veilig & Vlot of Estafette.
5. Verzorg Pre-teaching bij Nieuwsbegrip en de wereldvakmethoden
Bij Nieuwsbegrip AA en A: teksten, filmpjes en opdrachten, is samen lezen vooraf als pre-teaching een mogelijkheid. Daarnaast is er de mogelijkheid de inlogcode te geven en thuis vooraf de tekst te laten lezen. Het is in ieder geval aan te bevelen dat de leerling thuis Jeugdjournaal kijkt. De samenwerking tussen Jeugdjournaal en Nieuwsbegrip maakt het mogelijk dat de leerling die het onderwerp op Jeugdjournaal (al dan niet herhaald) gevolgd heeft, een flinke voorsprong heeft bij het begrip van de tekst.
Het is voor alle leerlingen, maar voor tweedejaars nieuwkomers extra, aan te bevelen om het onderwijs thematisch te verzorgen, en langere tijd aan één thema te besteden, zodat er meer herhaling en inslijpen van woordenschat en aanbod is. Dit kan bijvoorbeeld met de thematische aanpak. Bij thematisch aanbod heeft pre-teaching natuurlijk ook des te meer effect, omdat er veel meer kansen voor consolidatie zijn.
6. Pas de start van lessen aan
De start van de taal- en rekenlessen aanpassen: het lesonderwerp visueel weergeven, de kernbegrippen op het bord schrijven en semantiseren, daarbij beeldmateriaal tonen, geïllustreerde infoboeken open neerleggen op de thematafel. Een tentoonstellingstafel opstellen voordat u een nieuw thema introduceert. Thema's die zich hiertoe lenen, zijn technische onderwerpen, historische onderwerpen waarover goed plaatmateriaal beschikbaar is, dieren, beroepen, natuurverschijnselen, reizen, wonen. De tentoonstellingstafel is bijvoorbeeld een leerlingtafel met een paar boeken uit de themacollectie of uit het documentatie¬centrum, opengeslagen op de bladzijde waarop platen over het thema van de les te zien zijn. Een perspex boekenhouder laat de boeken openstaan op de pagina waarop u dat wilt. De tafel staat bij de deur naar de centrale gang of op een andere plek waar de leerlingen langskomen. De thematafel ondersteunt het onderwerp dat u gaat behandelen visueel. U kunt met de tweedejaars nieuwkomer afspreken dat hij op momenten dat hij klaar is met zijn werk, alvast de boeken van de tentoonstellingstafel bekijkt. Zo oriënteert hij zich op het onderwerp en kan zich een aantal begrippen eigen maken. Bij de introductie van het onderwerp kunt u de tweedejaars nieuwkomer op een paar platen voorwerpen en gebeurtenissen laten aanwijzen. Zo checkt u zijn woordkennis met betrekking tot kernbegrippen, kunt u de woordkennis aanvullen en geeft u alvast aan welke zaken in de les een belangrijke rol gaan spelen. Lees meer over de thematische aanpak in Betekenisvol Taalonderwijs
7. Herhaal nieuw aangeboden woorden veel
8. Gebruik de Woordenlijst Amsterdamse Kinderen
Bekijk per thema van de taalmethode en van de wereldoriëntatiemethode / methoden de woorden die aangeboden kunnen worden. Kijk ook naar de voorgaande leerjaren, zodat de tweedejaars niewkomer ook die woorden leert. Op taalpilots vindt u onder Consolidatiespelletjes (Met Woorden aan de Gang) middenbouw spelletjes waarmee u de aangeboden woorden kunt consolideren. Denk bij het consolideren ook aan samen op het digibord verwerken van leerstof in sleutelschema'szoals tijdbalken, tabellen, fotostrips of andere sleutelschema's. Voorbeelden vindt u in de wereldmethoden en in Nieuwsbegrip.
9. Gebruik woordenboeken, internet en materiaal uit de zaakvakmethoden om begrippen te verduidelijken
Woordenboeken, google images, SchoolTV Beeldbank en leerlingboeken van zaakvakmethoden die groep 3 – en 4 – delen hebben, kunt u gebruiken om begrippen te verduidelijken en te laten verduidelijken. Ook in de groep 5 - delen is vaak zeer verduidelijkend plaatmateriaal te vinden. Voor kinderen die snel vorderen en veel interesses hebben kan ook het Tweetalig beeldwoordenboek voor de bovenbouw van Van Dale een bron van woordenschat en kennis zijn, op school en thuis.
10. Laat de leerling, met anderen en met ouders, beeldwoordenboeken gebruiken
Het Beeldwoordenboek, dat per thema op een themaplaat woorden met tekeningetjes aanbiedt, bevat geschikte tips voor leraren en ouders hoe er met de themaplaten gewerkt kan worden.
11. Laat thematische woordenschriftjes bijhouden
Laat schriftjes bijhouden met daarin de nieuw aangeboden woorden per thema. De nieuw geleerde woorden worden genoteerd, met tekening, in een schema, en kunnen met medeleerlingen, familieleden of als huiswerk herhaald en geleerd worden.
12. Laat nieuwe leerstof in eigen woorden opschrijven
Hoe u dit kunt doen, ziet u in het leermiddel voor het stellen Puntje van je Pen. Dit programma geeft voorbeelden van stelopdrachten die geschikt zijn voor taalverwervers in de eerste fasen van de taalverwerving. De opdrachten kunnen per thema aangepast worden.
13. Lees interactief prentenboeken voor en behandel informatieve boeken in kleine groepen
Gebruik kijkboeken en prentenboekenen en betrek de doelleerlingen extra. Gebruik attributen. Voor selecties: leesplein. Boeken als De gele ballon van Charlotte Dermatons, en Zomaar een straat door de eeuwen heen van Anne Miljard zijn geschikte informatieve boeken die voorbereiden op aardrijkskunde en geschiedenis en waar de leerling zich van te voren op kan oriënteren.
14. Lees klassikaal boeken met veel platen voor
Laat bij klassikaal voorlezen de tweedejaars nieuwkomer de platen goed zien en zorg dat hij uw mimiek goed te zien. Observeer wat hij snapt. Voor selecties: leesplein.
15. Laat de leerling meedoen aan klassikale toetsen
Neem klassikale toetsen gelijktijdig met de klasgenoten af, ook als de toetsen van een ander leerjaar gemaakt moeten worden. Geef feedback hoeveel jaar woordenschatachterstand er nog is en hoeveel jaar achterstand er nog is op het gebied van begrijpend lezen. Vier de inhaalslag met de leerling, de ouders en de leeftijdgenoten.
16. Kijk op de Talenkaart
Als u iets wilt weten over de eerste taal van een leerling en met de klas over talen te communiceren, kijk dan op de Talenkaart.